Euskal Herriko Eskubide Sozialaren Kartan parte hartzen duten eragileek ekitaldi bat egin zuten pasa den asteartean Gasteizko, Mendizorrotzan, “Aurrekontu burujabe, sozial eta parte hartzaileen alde!” leloarekin. ELA sindikatuko Txiki Muñoz eta LABeko idazkari nagusi Garbiñe Aranburu izan ziren ekitaldiko hizlari nagusiak, beste hainbat ordezkariren artean. LABeko ordezkariaren hitzetan, Eusko jaurlaritzak 2018rako aurkeztutako aurrekontuak “ez dira burujabeak, ez dira sozialak eta ez dira parte hartzaileak”.

Aurrekontuak zein testuingurutan aurkeztu dituzten azaldu zuen lehenik Garbiñe Aranburuk. Inboluzio bikoitzaz hitz egin behar dela aipatuz: soziala eta politikoa. “Krisi ekonomikoa esparru sozialean inboluzioan sakontzeko aitzakia paregabea izan da. Erreformak eta murrizketak bata bestearen atzetik inposatu izan zaizkigu, konstituzioa bera erreformatu zuten zorraren ordainketa guztiaren gainetik jartzeko. Orain arduradun instituzionalek eta baita patronalak ere, mezu lasaigarriak bidali nahi dizkigute. Errekuperazioaz hitz egiten digute, hazkundea bereganatzen dutenek, xoxak poltsikoratzen dituzte berberek. Prekarietate eta pobreziaz hitz egiten jarraitzen dugu hemen gauden sindikatu eta mugimendu sozialok, baita herritarren gehiengoak ere”, adierazi zuen.

Mendizorrotzako ekitaldian testuinguru politikoari ere egin zitzaion erreferentzia: “Inboluzio politikoaz hitz egin behar dugu. 155.en artikuluarekin urrats bat harago joan da Estatua, birzentralizazioaren aldeko apustu argia agerian geratuz. Estatuak herri katalana eta bertako instituzioen aurka errepresioa erabili du. 155. artikulua, Espainiako Estatuaren norabide autoritarioaren adierazlerik nagusiena izan da. Guztiak balio du Espainiaren batasuna mantentzeko. Batasun hori guztiaren gainetik dago, baita horretarako eskubide zibil eta politiko oinarrizkoenak ere zapaldu behar badira”.

Demokrazian bizi garela eta bide baketsu eta demokratikoetatik proiektu politiko guztiak bideragarriak direla askotan entzun izan dela ekarri zuten gogora Eskubideen kartako ordezkariek, eta baieztapen hori Katalunian gezur biribila dela agerian geratu dela salatu zuten: “Espainiako Estatuak ez du erabakitzeko eskubidea ez onartzen, ez errespetatzen. Eta guk erabakitzeko eskubidea nahi eta behar dugu. Eraldaketa sozialik ez dago, bizitza erdigunean jarriko duen eredu ekonomiko eta sozialik ez dago, erabakitzeko eskubiderik gabe, burujabetzarik gabe”.

Ildo honetan, LABeko idazkari nagusiak jakinarazi zuen PNV eta PSOEk zuzentzen duten Eusko Jaurlaritzak aurkeztutako aurrekontu proiektuak ez dituela oinarrizko eskubideak bermatzen: “Osasuna, hezkuntza, babes soziala edota etxebizitza bermatzen ez dituzten aurrekontuak dira. Aberastasun banaketa orekatuagorik ekarriko ez duten aurrekontuak dira. Berriro ere, PNVren gobernuak aurrekontu neoliberalak nahi ditu. Elite ekonomikoen neurrira eginiko aurrekontu proiektua aurkeztu dute berriro ere”.

Diru bilketaren afera ez dela konpontzen azpimarratu zuten sindikatu ezberdinetako ordezkariek, eta ez dela euskal gizarteak behar duen zerga erreformarik egiten. Hain zuzen ere, zorraren ordainketak lehentasuna izaten jarraitzen duela salatu zuten:

-Zor publikoa amortizatzeko erabiliko duten dirua kenduta, hazkundea %1ean, BPGren hazkunde aurrikuspena baino nahiko beherago, urri.

-Politika publikoetara bideratuko den dirua ez da nahikoa, zerbitzu publiko eta prestazio sozialetan izandako murrizketak mantentzen dira.

-Enplegu eta politika sozialetara doan dirua oso urria da. Aurrekontuen %0,7 bakarrik.

-Aurrekontu hauek genero ikuspegia ez dute kontuan hartzen, zaintza lanek aitortu gabe jarraitzen dute.

-Garapen ekonomikoari dagokionez, AHTak jarraitzen du apustu nagusiena izaten eta bertara bideratzen da diru gehien.

Gainera, aurtengoak ere ez dira aurrekontu parte hartzaileak: “Langileoi hitza eman ezkero, aurrekontu hauek ez ziren posible izango. Aberastasuna langileok sortzen dugu gure lan indarrarekin, eta gero eta zati handiagoa eramaten du kapitalak. Langileok zilegitasun eta eskubide osoa dugu sortzen dugun aberastasuna nola banatu erabakitzeko. Eztabaida eta erabakien parte izan nahi dugu”.

Akordioei dagokienez, PNV, PSE eta PPren babesa bilatzen ari dela kritikatu zuten gehiengo sindikaleko bozeramaileek: “Testuinguru politikoa kontuan hartu gabe eta ohiko negoziaketa moduan planteatu nahi da aurrekontuen akordioa, baina badakite ez gaudela ohiko testuinguru batean. Guretzat ez da bateragarria, erabakitzeko eskubidea defendatzen duela esaten duen alderdi batek, erabakitzeko eskubidea, inboluzio demokratikoaren bidetik ukatzen duten alderdiekin akordioak egitea”.

Hau guztiagatik, aurrekontu hauek atzera bota behar direla adierazi dute denek. “Jarraitu behar dugu, salatzen, mobilizatzen eta interpelatzen. Badago aberastasun nahikoa eta beste aurrekontu batzuk posible dira”.

Ekitaldia amaituta, erabakitzeko eskubidea aldarrikatzeko ekintza sinboliko bat egin zen eta bertaratutakoek boto txartelekin bozkatzeko aukera izan zuten. Aurrekontu sozialak nahi dituztela adierazi zuten aho batez.

 Ekitaldiaren ondoren, Gasteizko kaleetan zehar manifestazio bat egin zuten eragile guztiek, aurrekontu burujabe, sozial eta parte hartzaileak aldarrikatuz