ELAk eta LABek aldebakarreko burujabetza prozesu baten aldeko adierazpena kaleratu dute, Euskal Herrian eredu ekonomiko eta soziala aldatzea premiazkoa dela iritzita. Egoeraren diagnostikoa egin eta beren proposamenak mahai gainean jarri dituzte Bilbon egindako agerraldian.

ELA eta LABeko idazkari nagusiek, Adolfo Muñozek eta Garbiñe Aranburuk, aurkeztu dute burujabetza prozesua bultzatzeko bi sindikatuek egin duten hausnarketa eta beren proposamenak eta konpromisoak jasotzen dituen dokumentua. Euskal Herri osoan eredu ekonomikoa eta soziala aldatzea «premiazkoa» dela aldarrikatu dute eta bide hori «aldebakarrekoa» izango dela nabarmendu dute. Ildo horretan, Kataluniako prozesuari babesa adierazi diote eta Gobernu espainolaren jarrera salatu eta Lakuako Gobernuaren «elkartasun keinu falta eta distantzia hartu nahia» gaitzetsi dute.

ELA eta LAB-eko Igor Arroyo, Amaia Muñoa, Adolfo Muñoz eta Garbiñe Aranburu

Bi sindikatuon diagnostikoaren arabera, bizitzaren prekarizazioak «ez du etenik, langileontzat ez dago errekuperazio ekonomikorik» eta desoreka sozialak handitzen ari dira. Hori aldatzeko «ezinbestean» lan harremanetarako eta babes sozialerako euskal esparrua eraiki behar da. «Geure aldarrikapenak eraginkorrago bihurtzeko eta bizi eta lan baldintzak hobetu ahal izateko beharrezkoa dugu erabakiak gure herrian hartzea», nabarmendu dute.

«Herri bat garela aitortu behar da, euskal herritarrok dugun erabakitzeko eskubidea aitortu behar da. Enplegu eta babes sozialeko gaietan ahalmen legegile osoa behar dugu, bestelako eredu ekonomiko eta sozial bat eraiki nahi dugulako. Euskal herritar guztiek bizitza duina izan dezaten nahi dugulako», nabarmendu dute.

Helburu horrekin, burujabetza prozesua abiatzeko konpromisoa hartu dute ELAk eta LABek eta bide hori jorratzeko prest dauden «ezkerreko eragile politiko, sindikal eta sozialen arteko aliantzak» bultzatuko dituzte.

 ADIERAZPENA (PDF): http://www.lab.eus/materiala/argazkiak/ekintzaSindikala/burujabetasuna/17_09_04LAB-ELA/Adierazpena.pdf

ELA eta LABek burujabetzaren alde aurkeztutako adierazpen bateratua urrats garrantzitsua dela uste du EH Bilduk:

Burujabetzaren alde ELAk eta LABek gaur aurkeztu duten adierazpen bateratua urrats garrantzitsua dela uste du EH Bilduk. Milaka eta milaka langile ordezkatzen dituzten herri honetako bi indar sindikal nagusiek burujabetzaren alde adierazpen bateratu bat kaleratu izanak agerian uzten du gure gizartean badela erabakiak gure aldetik hartzeko eta etorkizun hobea eraikitzen joateko grina eta beharra.

Espainiako estatuarekiko harremana berdintasunean oinarritu behar da. Herri honek burujabetza nahi eta behar du. Herri honek bere erabakiak hartu behar ditu eta hartu nahi ditu. Baina horretarako, ezinbestekoa da ezberdinen arteko elkarlana eta guztien artean bidea marrazten joatea. Zentzu horretan, EH Bilduk txalotu egiten du ELAk eta LABek gaur aurkeztutako ekimen bateratua, eta etorkizun laburrean bide horretan sakontzeko itxaropena agertzen du.

Egungo eredua desfasaturik dagoelakoan, EH Bilduk prestigioa itzuli nahi dio EITBri. Oinarriak aurkeztu ditu ezinbesteko eztabaida horri sakon eta berehala ekiteko. Ikus-entzunezko Komunikazioaren Legea proposatu du.

EH Bilduk EITBren birfundaziorako ardatzak aurkeztu ditu, eta EITBren eredu berri bati buruzko eztabaidari heltzeko oinarriak barne biltzen dituen eta EAJ, Podemos eta PSEri jada helarazi dien agiriaren berri eman du. Jasone Agirrek eta Unai Urruzunok azpimarratu dutenez, “EITB berria proposatzen dugu, kalitatezkoa, euskalduna eta independentea”.

EH Bilduko legebiltzarkideen iritziz, “1982an EITB Sortzeko Legeak ezarri zuen eredua desfasaturik dago eta gaur ez die behar bezala erantzuten herri honek ikus-entzunezkoen sektorean dituen premiei”. Izan ere, Euskal Herria asko aldatu da orduz geroztik, gizartea bera aldatu da eta, komunikazio arloan bereziki, eboluzioa sekulakoa izan da, baina EITB atzean geratu da, gainbeheran. Hori dela eta, “EH Bilduk nahi du legealdi hau EITBren birfundazioaren legealdia izan dadila”. Horren haritik, azaldu dute Agirrek eta Urruzunok, “EITBren ereduari buruzko eztabaidari heltzea ezinbestekoa da, parte-hartzailea izan behar duen prozesu hori abian jartzea eta, luzea izango dela jakinda, 2022an EITBren 40. urteurrena EITB berrian ospatzea”.

“Etorkizuneko EITB denon artean definitu behar dugula” argi edukita, EH Bilduk eztabaida horrek izan behar dituen ardatzak, EITBren eredu berriak izan beharko lituzkeen oinarriak, mahai gainean ipini ditu. Koalizioaren iritziz, EITBren ezaugarriak hurbiltasuna, inpartzialtasuna, aniztasuna, objektibotasuna eta independentzia izan behar dira.

Agirre eta Urruzunoren esanetan, “unean uneko Gobernuarengandik independentea izateak emango dio prestigioa EITBri, EITB ezin delako izan Jaurlaritzaren eta Jaurlaritzan dagoen alderdiaren bozgorailua”. Horretarako, karrera profesionala garatzea behar-beharrezkotzat jo dute, “ildo editoriala zehazten duten profesionalak irizpide objektibo eta profesionalen arabera soilik izendatzeko, eta ez orain gertatzen den moduan, konfiantza politiko edo pertsonalaren arabera”.

Jakina, “EITBk euskalduna izan behar du. 1982ko Legearen arabera EITBren helburuetariko bat euskararen normalizazioa bultzatzea baldin bada, helburu horrek kanal eta atal guztiak busti behar ditu goitik behera; euskarak kanal eta atal guztiak busti behar ditu”.

EH Bilduko legebiltzarkideen ustez, lege marko berria behar da, EITBk motorra izan behar duelako ikus-entzunezkoen euskal industrian. Zehazki, Ikus-entzunezko Komunikazioaren Legearen beharra planteatu dute, bai eta informazio agentzia publikoa sortzeko komenigarritasuna ere, “hurbiltasunean sakontzeko lagungarria” izango litzatekeelakoan. Azkenik, EITBren egiturari dagokionez, “orain arteko gestoreen sistemak iraulketa sakona behar du, plantilla estrukturala ere lehenbailehen zehaztuta”.

Euskal Herria Bilduk urte politikoa abiatzeko ekitaldia egin zuen pasa den ostiralean Donostiako Viktoria Eugenia antzokian. Bertan izan ziren EH Bilduko aurpegi ezagun asko, besteak beste, Marian Beitialarrangoitia, Bakartxo Ruiz, Pello Urizar, Maddalen Iriarte, Rebeka Ubera edo Arkaitz Rodrigez eta Amasa Villabonako ordezkariak ere ekitaldian parte hartu genuen.

Arnaldo Otegi koordinatzaile orokorrak aztertu zuen datozen hilabeteetako jokaleku politikoa non kokatzen duen ezkerreko independentismoak. Hain justu ere, urriaren 1ean Katalunian egitekoak diren galdeketa izan zen abiapuntua, eta horregatik honakoa urte berezia izango dela aurrikusi zuen Arnaldok: «Kataluniako erreferenduma benetako zentsura mozio bat izango da Espainiako 1978ko erregimenarentzat». EH Bilduk babes osoa emango dio Kataluinako erreferendumari, euskaldunon elkartasuna adieraziz eta bideratuz, estatuak egin ditzakeen eraso antidemokratikoen aurrean. Kataluina defendatzea Euskal Herria defendatzea baita, helburu eta amets berberak dituzten bi nazio anai garelako eta parean herrien eskubideak zapaltzen dituen espainiar estatu bera dugulako. Beraz, ikasturte politiko honen lehen hilabeteetan erabakitzeko eskubidearen aldeko herri dinamikak indartu eta euskaldunok ere kalera irteteko urratsa ematea defendatuko ditu EH Bilduk. 

Arnaldo Otegik ostiraleko ekitaldian egindako hitzartzearen une bat

Euskal Herriko testuinguru politiko eta ekonomikora begira, beste era batera gobernatzeko, eta PNVk martxan jarritako politika neoliberalei aurre egiteko beharraz mintzatu zen Otegi, desberdintasun sozialak gero eta handiagoak direla salatuz: «Badira eragile kulturalak, sozialak, sindikalak... gobernatzeko modu justoago eta zintzoagoa izango duen herrialde bat eraikitzeko». Zentzu horretan, Euskal Herria Bilduk herri alternatiba bat jarriko du mahai gainean: «Jendearekin eraiki nahi dugu herri hau, ez eliteekin». Euskal industriak bizi duen egoera zaila ere aipatu zen eta PNVk politika industrial ganorazkorik ez duela agerian geratu dela salatu zuen EH Bilduko koordinatzaileak.

Burujabetza eta erabakitzeko eskubidea defendatu zituen Otegik, eta Euskal Herria bere burua gobernatzeko nahikoa heldua eta arduratsua dela nabarmendu zuen: «Inoren zaintza edo tutelarik gabe askoz hobeto bizi gaitezke». Honako hau ez da estatutuak edo foru hobekuntzak erreformatzeko garaia, Estatuarekiko harreman eredua aldatzekoa baizik eta apustu politiko horretan gogor lan egiteko konptromisoa du EH Bilduk.

Amasa Villabonako EH Bildutik %100ean bat egiten dugu Sare erakundeak larunbat honetan Bilbon egingo duen manifestazioarekin. Beste behin, milaka herritarrek Bilboko kaleak beteko ditugu euskal presoen eskubideak errespetatu behar direla ozen exijitzeko. Espainiar eta Frantziar gobernuek indarrean duten dispertsio eta urruntze kartzela politikek senideen eta lagunek pairatzen duten eskubide urraketa onartezina dakar, bada garaia behin betiko honekin amaitzeko eta presoak Euskal Herrira ekartzeko, hori da euskal gizartearen gehiengoaren iritzi irmoa eta larunbatean oso argi islatuko da hori Bilboko kaleetan.

EH Bilduko kideak bertan izango gara eta manifestazio garrantzitsu honetan parte hartzeko gonbidapena luzatu nahi diegu Amasa Villabonako herritar guztiei ere.

Sare erakundetik jakinarazi digute Amasa-Villabonatik Bilbora autobusez joateko aukera oraindik zabalik dagoela eta edonork izena eman dezakeela Iru Aldeta, Xiker, Erreka, Apatx, Iratzar eta Errota Txiki tabernetan dauden zerrendetan. Anima zaitezte!

Amasa Villabonako herritarren argazkiekin osatutako kartela. Iturria: Sare.

Ia 800 ordezkarik parte hartu zuten pasa den larunbatean Bilboko Euskalduna jauregian izandako Euskal Herria Bilduren lehen kongresuan. Amasa Villabonatik bi ordezkari izan ziren bertan. Kongresu honekin azken bi hilabeteetan luzatu den Prozesu Eratzaileari amaiera eman zitzaion eta gaurtik aurrera EH Bildu izaera propioa duen subjetu politiko berria izango da, militanteek eta izena emandako herritarrek modu demokratiko eta gardenean aukeratutako zuzendaritza eta barne organo propioekin. Arnaldo Otegi buru duen eta EH Bilduren zuzendaritza garatuko duen mahai politiko berriak, prozesu eratzaile honetan parte hartu dutenen %84ren babesa lortu du. 

Kongresuan egindako bozketa batetako unea, baiezko botoak izan ziren nagusi. 

Orain arte, Sortuk, Eusko Alkartasunak, Alternatibak eta Aralarrek osatu dute koalizioa, baina, sigla horien batuketaz harago, koalizioaren nortasun propioa sustatzea izan da EH Bilduren I. Kongresuaren helburuetako bat, eta zuzendaritza talde eraberritua hautatu dute prozesu hori gidatzeko Bilboko Euskalduna jauregian bildutako ehundaka militanteek.

Zuzendaritza talde berri honek 2.147 aldeko boto izan zituen, eta beraz, pertsona hauek osatuko dute EH Bilduren zuzendaritza: Arnaldo Otegi, Gari Mujika, Ainhoa Beola, Koldo Castañeda, Maider Karrere eta Josu Juaristi. Horrez gain, herrialdeetako arduradun politikoak ere aukeratu ziren, guztiak %85etik gorako babesa izan zuten eta hauek izango dira hurrenez hurren Hegoaldeko herrialdeetako arduradun berriak: Gipuzkoa: Unai Larreategi. Araba: Ibon San Saturnino. Bizkaia: Asier Vega. Nafarroa: Jon Garai. 

«Independentzia eta eredu sozial berri bat nahi ditugu», adierazi zuen Otegik kargua hartu berritan. Abertzalea eta ezkerrekoa: hasiera-hasieratik jarri zizkion bi abizen horiek EH Bilduren proiektuari. «Guk sinesten dugu herri honek aterpe bat behar duela, eta aterpe hori estatu bat izan behar dela. Estatu aterpe bat jendearentzat, jendea zaintzeko, eta guk euskal errepublikaren aldeko apustua egiten dugu».

Hamabost minutu inguruko hitzaldia egin zuen Otegik, eta PNVren alternatibatzat aurkeztu zuen EH Bildu eraberritu eta indartu hau. «Euskal Herrian iraultza kontserbadore bat dago martxan eta guk horren aurrean, iraultza demokratikoa jarriko dugu». EH Bildu jeltzaleekin lankidetzan aritzeko prest dagoela azaldu zuen Otegik, «ardura historikoagatik», baina lankidetza horrek bere mugak ere badituela aipatu zuen jarraian. «Gauza bat da eskua luzatzea, eta beste gauza bat da ahaztea gu alternatiba bat garela herri honetan. Konplexurik gabe esaten diegu hemengo neoliberalei: Zuen politika neoliberalak inposatzen jarraitzen baduzue, gu parean edukiko gaituzue».

Analdo Otegiren hitzaldiaren momentu bat

Katalunia izan zen kongresu honetako beste erreferentzietariko bat, eta, hain zuzen ere, horri aipamen zuzena eginez amaitu zuen hitzaldia Arnaldo Otegik: «Gora Euskal Herria askatuta», oihukatu zuen lehenik, eta, «Gora Katalunia askatuta» ondoren. Izan ere, Euskal Herriko prozesuarekin guztiz lotuta dago Kataluniakoa. Gaur egun Katalunian jokatzen dena ez baita soilik «Kataluniaren askapenaren bataila», baizik eta baita Euskal Herriaren «askapenaren bataila» ere. Elkartasuna adierazi zien, horregatik, kongresura bildutako nazioarteko ordezkarien artean izan ziren Kataluniako gonbidatuei.

Kongresu honetan beste lau bozketa ere egin zituzten bertaratutakoek (kasu honetan kongresuan zuzenean parte hartu zutenek soilik zuten bozkatzeko eskubidea): Lehenik eta behin 2 txosten bozkatu ziren "Dokumentu politikoa" eta "Euskal Herria Bilduren estatutuak" eta%93ko babes zabala izan zuten. Ondoren, EH Bilduk barne mailan izango dituen bi batzordeak eta bertan parte hartuko duten kideak bozkatu ziren; Kontu Batzordea (EH Bilduren finantzak landuko dituena) eta Berme Batzordea (EH Bilduren baitan militante eta kideen eskubide eta betebeharrak errespetatuko direla bermatzeko barne-organoa). Biek ere babes zabala lortu zuten eta ondorioz, pertsona hauek osatuko dituzte bi batzordeak: Berme batzordea: Ricardo Burutaran, Aitor Zaldua, Ino Galparsoro, Aitor Ibero eta Begoña Vesga. Kontu Batzordea: Lore Agirre, Beñat Amutio eta Iñaki Ostolaza. 

Kongresuan egindako bozketa ezberdinen emaitzak 

Maddalen Iriarte Eusko Legebiltzarreko EH Bilduko bozeramaileak ere eman zuen hitzaldia eta hark eman zuen eguneko anekdota ere. Kongresura harri bat eramatekoa zela esan zuen behin baino gehiagotan kongresuaren aurretik egindako elkarrizketetan, harekin EH Bildurentzako «zimendu sendo bat» jartzeko. Metafora errealitate bilakatu nahi izan zuen, ordea, kongresuan, eta eskutan benetako harri bat hartuta hitz egin zuen oholtzatik. «Hau da etorkizuna eraikitzeko ekarri dudan harria».

Maddalen Iriartek harri bat eskuan zuela hasi zuen bere hitzartea 

EH Bildu da Euskal Herriarentzako «alternatiba bakarra», Iriarteren hitzetan. «Gure proiektua da Euskal Herriaren independentziaren alde egiten duen bakarra. Bai, bakarra». Euskarari ere pisu berezia eman dio legebiltzarkideak, eta keinu egin dio aste honetan Eusko Legebiltzarrean ertzainen hizkuntza mailaren harira euskararen inguruan izan den eztabaidari. «Euskaratik eta euskaraz eraiki nahi dugun herria da hau, aitzakiarik gabe, parlamentutik botatzen bagaituzte ere; euskaraz eraiki nahi dugun herria».

Zuzendaritza berria eta aipatutako bi dokumentuez gain, EH Bilduk arloz arlo izango dituen idazkaritzetako buruak ere aukeratu dira Prozesu Eratzaile honetan. Guztira 20 idazkaritza arduradun berri aukeratu ziren.

Idazkaritza-buru postuetarako bozketen emaitza guztiak:

EH Bilduk berretsi egin ditu gaur Zubietako erraustegiaren inguruan aurreko legealdian hartutako erabakiak, eta azpimarratu du GHKko eta Gipuzkoako Foru Aldundiko agintariek legitimitate demokratiko osoarekin eta legea %100 betez jokatu zutela: kudeaketa zuzena eta gardena egin zuten, gipuzkoarren osasunaren eta interes publikoaren defentsan eta herritarren borondatea errespetatuz. Zentzu honetan, koalizioak gogoratu du erraustegiaren proiektua gaindimensionatuta zegoela, diru publikoaren zarrastelkeria suposatzen zuela eta hura eraikitzeko kontratua bertan behera geratu zela GHK eta enpresen arteko akordio baten bitartez.

GHK-k erraustegia eraikitzeko kontratua bertan behera uztea erabaki zuen 2013an, azpiegitura kaltegarria zelako gipuzkoarrontzat eta proiektua handiegia zelako, frogatuta geratu den bezala. Izan ere, 260.000 tonarako planta bat eraiki nahi zuten, 160.000 tona errefus besterik ez zeudenean erretzeko. GHK-k eta enpresek sinatu zuten kontratua eta bi aldeen adostasunez apurtu zen.

Donostiako Administrazio Auzitegiak ez du aintzat hartu oinarrizko eztabaida eta ez ditu kontratua bertan behera uzteko arrazoiak eta argudioak aztertu ere egin, baina koalizioaren ustez, agintari publikoek legitimitate osoa dute – eta behartuta daude - gaindimensionatutako azpiegitura bat eteteko eta horrek eragin ditzakeen kalteak saihesteko. Beraz, EH Bilduko ordezkariek erantzukizunez jokatu zuten eta gipuzkoarren interes orokorrak defenditu zituzten. Gainera, kontratuaren bi aldeen adostasuna lortu zuten.

Egindako kudeaketa ona eta legezkoa izan zen, baina atzo jasotako epaiak ez ditu kontratua bertan behera ustera eraman zuten arrazoiak aztertzen. Horregatik, arrazoi horiek zuzenak izan zirelako eta aztertuak izan daitezen, EH Bilduko ordezkariek epaia errekurritzeko proposamena eramango dute mankomunitateetara. Koalizioak erraustegiaren kontrako konpromisoa berretsi du eta azpimarratu du Zubietako azpiegituraren eraikuntza bertan behera uzteko erabakia legearen arabera eta legitimitate demokratiko osoarekin hartu zutela aurreko agintariek, Administrazio bezala herritarren eskubideak eta interesak azken muturreraino defendatzeko bi esparruetan: osasuna eta diru publikoaren babesa.

Izan ere, Markel Olanoren gobernuak errauskailu bat eraikitzeko asmoa berriz erakutsi zuenetik, gipuzkoarren osasunean eragingo duen minaz kezka handia sortu da gure herrian eta biderkatu egin dira azpiegitura horren kontrako adierazpenak. Horregatik, EH Bilduk Foru Aldundiari berriro ere eskatzen dio ez dezala hipotekatu gipuzkoarron etorkizuna erraustegiarekin.

Gure Esku Dago herri dinamikak azken hiru urteetan egin bezala, ekitaldi erraldoia antolatu zuen larunbatean Bilbon. Euskadi plaza eta plaza Eliptikoaren artean galdera ikur erraldoi bat osatu zuten Gure esku dago mugimenduaren kamiseta eta globoak zituzten milaka herritarrek. “Erabakiaren aroa” amaieraraino eramateko prest konpromisoak eta aliantza berriak josten aritu dira azken hilabeteetan, 2015ean Euskal Herriko bost hiriburutan egindako ekitaldiaren ondoren.

Ordutik hona, 72 herritan egin dira herri galdeketak: Etxarri-Aranatzen, Arrankudiaga-Zollon, Ispasterren, Azpeitian, Aramaion, Bakaikun, Diman, Astigarragan, Hernanin eta Larrabetzun, eta Goierriko, Debagoienako, Oarsoaldeko eta Tolosaldeko herri guztietan. Herri guzti hauetan galderaren formulazioa egitetik galdeketaren eguneraino, desberdinen arteko elkarlana eta parte hartzea sustatu dute. Amasa Villabonan egindako herri galdeketa arrakastatsua izan zen 1452 pertsonak eman zuten botoa emateko urratsa, herriko zentsuaren %29ra iritsiz. 

Larunbateko mobilizazioak utzitako irudi ikusgarria. Iturria: Argia astekaria

Larunbatean Bilbon egindako ekimen jendetsuan, hautestontzi bat eraman zen plaza batetik bestera, erabakiaren aroa hastera doala irudikatzeko. Amaieran, herritar eta eragile ezberdinekin batera adostutako “herritarren ituna” publikoki aurkeztu zen. Hemen duzue osorik:

HERRITARRON ITUNA

Itun honek esparru bat eskaini nahi du solas egiteko, konplizitateak josteko eta adostasunak ehuntzeko, erabakitzeko ariketak edo ariketek behar dituzten jarrerak, adostasunak eta tresnak elkarrekin lantzeko.

ATARIKOA. Zergatik erabaki

Demokrazian sakontzen ari gara. Herritarron ahalduntzea da demokraziaren oinarria. Egunero elkarrekin arituz, egitasmo kolektiboak sortuz eta gure erakundeekin batera kudeatuz eraikitzen da komunitate librea, duina eta demokratikoa. Kultura politiko berria pizten ari da eta herritarrok erabakien parte sentitu nahi dugu. Bizikidetza errotzeko, gai guztiak normaltasunez kudeatu behar dira. Demokrazian sakontzeko dauden oztopoak gainditu nahi ditugu.

Erabakitzeko eskubidea herritarron borondate demokratiko eta burujabearen adierazpen demokratikoa da eta bere egikaritzak egitura politikoa hautatzeko aukera ematen du, aldez aurretiko eredurik ezarri gabe eta herritarron borondate demokratikoari aurretiko mugarik jarri gabe.

Horregatik, egitasmo guztientzako orube komuna eskaintzen du eta bizikidetza osasuntsu baten giltzarria da. Autodeterminazio eskubidearen egokitzapen garaikidea da erabakitzeko eskubidea, eta burujabetza auziak era baketsuan kudeatzeko aukera ematen du. Gure herriaren aniztasuna aberastasun iturri da, eta modu demokratikoan kudeatu nahi dugu, orain arte bizikidetzan izan ditugun hormak hautsiz.

Bestalde, munduan aldaketak ari dira gertatzen, eta burujabetza auziak kudeatzeko paradigma berria indartu da. Herritarron burujabetzaren aroa zabaltzen ari da, pertsonen eta herrien eskubideak eta erabakiak ondoen bermatzen dituen tresna gisa. Euskal Herrian, euskal herritarrok osatzen dugun komunitateak baditu nortasuna eta borondatea nazioarteko legedian herriei aitortzen zaizkien eskubide kolektibo guztien jabe izateko. Euskal Herrian erabakitzeko eskubidearen inguruan orain arte josi diren adostasunak ikusita, argi dago herritarrok borondate demokratikoa dugula gure geroa modu librean erabakitzeko. Halaber, tresna instituzionalak ditugu borondate hori bideratzeko.

Erakunde horien muga bakarra herritarron borondatea da, edozein dela ere azken hautua. Gauza guztiez erabaki nahi dugu, denon artean. Gure gizarte-garapena osoa eta jasangarria izan dadin, estatus politikoaren gaineko erabakia kokatzen dugu dinamikaren ardatzean; aldi berean aitortuz erabakitzeko eskubidea pertsonen eta herrien maila eta esparru guztietara iristen dela.

ADOSTEN, BURUJABE. Nola erabaki

Abiapuntu gisa, modu ireki eta dinamikoan osatzen joateko asmoz, Herritarron Itunarekin bat egiten dugun herritarrok, erabakitzeko eskubidea gauzatzeko printzipio nagusi hauek aintzat hartzen ditugu:

1. Burujabetza: Gure herriaren etorkizuna erabakitzea euskal herritarroi dagokigu.

2. Zilegitasun demokratikoa: Galtzaile eta irabazlerik gabeko dinamikak indartuz, erabakiaren bidez demokrazian sakondu nahi dugu. Bideari eta emaitzari ematen diogu garrantzia eta zilegitasunez josten den bidearen ondorio diren erabakiak sendotzen eta bermatzen ditugu.

3. Adostasuna: Erabaki eskubidea denon topaleku da. Bizikidetza dugu xede, gizarte eta lurralde kohesioa. Adostasunak landuz egin nahi dugu bidea, konfiantza esparru zabalak eraikiz.

4. Legaltasuna: Erabakitzeko eskubidea modu adostuan gauzatzeko borondatea dugu. Edonola ere, Euskal Herriko erakundeetatik sortutako legalitateari lehentasuna emango diogu, herritarron borondate demokratikoaren adierazle gisa.

5. Parte hartzea: Behetik gora hartzen diren erabakien garrantzia azpimarratu nahi dugu, herritarrok erabakien parte sentitu nahi baitugu. Aldi berean, erakundeekin eta eragileekin elkarlana bultzatuko dugu.

6. Eraginkortasuna: Egungo estatus politikoan aurrera pausua emateko eta Etorkizuna irudikatzeko gaitasuna eskaintzen du erabakitzeko prozesuak, eta baita ere etorkizun hori mugarik gabe erabakitzeko bidea.

7. Berdintasun politikoa: Erabakitzeko ariketek bermatuko dute egitasmo guztien zilegitasuna eta maila berean gauzatzeko aukera, baldintza demokratikoak ezarrita.

8. Justizia soziala: Erabakitzeko eskubidea herritarron duintasuna, askatasuna eta berdintasuna bermatzeko tresna da.

9. Ardura: itun honi lotutako pertsonak, bizibide eta irizpide desberdinetakoak izan arren, herri honek jendarte kohesionatu eta praxi demokratikoan oinarritua behar duelakoan, helburu hori lortzeko bidean ardura pertsonal eta kolektiboa sentitzen dugu.

KONPROMISOAK

I. Erabakiari bide emateko unea iritsi da. Herritarrok erabakitzeko eskubidea gauzatzeko lan egingo dugu. Gure esku hartzen dugu erabakitze prozesuak behar dituen baldintzak sortzeko eta garatzeko ardura eta, eragileekin eta erakundeekin batera, parte hartu eta ekarpenak egiteko konpromisoa, gure etorkizuna libre eta demokratikoki erabaki arte. Orain arte baino hobeto aritzeko eta izandako gabeziak gainditzeko lan egingo dugu.

II. Erabakitzeko eskubidea gauzatze aldera, gure etorkizun politikoari buruzko eztabaida publiko, plural eta gardena beharrezkotzat jotzen dugu, eta, ondorioz, gizartearen parte hartzea sustatu eta prozesuan parte hartzeko konpromisoa hartzen dugu. Eztabaida hori euskal erakunde eta mota guztietako eragileen esku-hartzearen bidez bideratu beharra dago, eta bururaino eramateko, hau da, erabakitzeko eskubidea egikaritzeko, tresna eraginkorrak antolatu eta herritarron esku jarri behar dira, azken batean, herritarrok gure estatus politikoari buruz zuzenean erabaki nahi dugulako, ezein aukerari uko egin gabe.

Jaurlaritzako kirol zuzendariaren eta Euskadiko Futbol Federazioko presidentearen agerraldia eskatuko du Legebiltzarrean, ofizialtasunerako bidean egingo dituzten urratsak zeintzuk izango diren azal ditzaten

Euskal Selezioak eta Tunisiak atzo jokatu zuten futbol partidan San Mameseko harmailek izan zuten itxura “negargarria” izan zela uste du EH Bilduk. 10.000 pertsona inguruk ikusi zuten gabon jaietan Euskal Selekzioak jokatu ohi duen partida. “Jende asko hurbildu zitzaigun aurretik eta denbora asko egin dugu hau gerta zitekeela ohartarazten. Dirua biltzeko helburua baino ez duen izaera folklorikoko partidaren eredua agortua dago. Euskal gizarteak ofizialtasunerako bidean urratsak egitea eskatzen du, eta guk hori lortzeko lanean jarraituko dugu”, adierazi du Rebeka Ubera legebiltzarkideak eta EH Bilduko kirol politikako arduradunak.

“Ofizialtasunerako bidean urratsak emateko garaia da. Hori egin ezean, Euskal Selekzioa babesten duten herritarrek ez dute bat egiten ezertxo ere erakartzen ez duten kirol ikuskizunekin. Ez dira berriro ofizialtasuna aldarrikatzera joango, aldarrikapen hori makina bat aldiz egin dutenean eta arduradun politikoek eta Euskadiko Futbol Federazioak ezer egin ez dutenean”, azpimarratu du.

Atzo gertatutakoak erantzukizun politikoak eta federatiboak dituela uste du Uberak, eta autokritika egitea eskatu die. “Guk ere egingo dugu dagokigun autokritika. Baina beste erakunde batzuk, Jaurlaritzak, gobernu hori sustengatzen duen alderdiak eta EFFak, ere egin behar dute. Ez du balio beste aldera begiratzeak eta zerbait egiten ari denaren itxura emateak, errealitatea bestelakoa denean eta inork ezer egiten ez duenean”. Nabarmendu duenez, “Euskal Selekzioa nazioarteko txapelketa ofizialetan lehiatzen ikusi nahi duten milaka euskal herritarren ilusioa itzaltzen ari dira apurka-apurka”.

EH Bilduko legebiltzarkidearen ustez, “ez da kasualitatea hau guzti hau denbora politiko honetan gertatzea, hau da, Espainiako estatuaren aurrean otzan irudia ematea interesatzen zaionean EAJri. Etengabe esaten ari zaizkio euskal gizarteari Espainiako estatuan bere leku erosoa bilatu behar zaiola herri honi. Politika egiteko modu honek horrelako ondorioak ditu”.

Atzo San Mamesen izandako irudiaren antzekoak ez errepikatzeko, herri ikuspegia duten akordioak bilatzea eskatu du Uberak. “Autokritika egin behar da. Guztiok egin behar dugu, baina batzuk besteok baino gehiago”. Baina etorkizunera begiratzeko deia egin du. “Gizarte hau esnatzeko eta herri bateko kide izatearen sentimendua esnatzeko herri akordioak behar dira. Atzo San Mamesen eta partidaren inguruan gertatutako guztia (promozio lan onik ez da egin eta ofizialtasunaren eztabaida ez da sustatu) oso adierazgarria da. Herri gisa aurrera egin nahi duten eragile politiko eta sozial guztiekin batera debate sakona egiteko prest gaude”.

EH Bilduko legebiltzarkidea oso kritiko azaldu du da Jaurlaritza eta EFFko arduradunek egindako lanarekin. “Beste euskal federazio batzuk urratsak egin dituzte ofizialtasunerako bidean. Baina ez futbol federazioak, itxura baten oso eroso dagoelako Espainiako federazioaren barruan. Eta hori gertatzen den bitartean, Jaurlaritzak beste aldera begiratzen du eta federazioaren esku uzten du bere ardura zuzena ere baden gai bat”. Horregatik guztiagatik, Jaurlaritzako kirol zuzendariaren eta EFFko presidentearen agerraldia eskatuko du EH Bilduk legebiltzarrean, azal dezaten zeintzuk urrats emango diren Euskal Selekzioak FIFA datetan partida gehiago jokatzeko eta ofizialtasuna lortzeko zeintzuk urrats emango dituzten zehaztu dezaten. Era berean, gogora ekarri du joan den udaberrian EFFko ordezkarien agerraldia eskatu zuela, baina uko egin ziotela eskaera horri eta ez zirela joan.

Euskal Herria Bildu koalizioa barne prozesu eratzailean murgildu da hilabete hauetan eta prozesu hori ekainaren 17an izango den Kongresuan amaituko da. EH Bildu irekiagoa, parte-hartzaileagoa eta demokratikoagoa eraikitzea da helburua, 4 alderdi politikoen (Sortu, Eusko Alkartasuna, Aralar eta Alternatiba) koalizio soil izatetik, izaera propioa duen erakunde politiko berria sortuz. Horretarako, alderdietako kide ez izan arren EH Bildurekin bat egiten duten pertsonen parte hartze aktiboa sustatuko da, independentista-subiranista eta ezkertiarrak diren pertsona "independienteei" lekua eginez. Zentzu horretan, barne demokrazia ariketa eredugarri bat egingo du EH Bilduk, etorkizuneko karguak eta arduradunak barne hauteskunde demokratikoen bidez aukeratuko direlarik. Edonork parte hartu ahal izango du prozesu eratzaile honetan, eskatzen den konpromiso bakarra Kongresua.ehbildu.eus webgunean izena ematea delarik.

Prozesu honen baitan, Amasa Villabonako EH Bilduk hainbat ekimen antolatu ditu datozen egunetarako:

- EH Bilduren prozesu eratzailearen AURKEZPEN FORO IREKIA: Maiatzaren 26an, ostirala, 19:00etan Villabonako Kultur Etxean

Larraitz Ugarte eta Haritz Perez EH Bilduko kideek prozesu eratzailearen nondik norakoak azalduko dituzte. Prozesu honek izango duen "Eztabaidarako Dokumentua" eta prozesuaren "Araudia" dokumentuetan jasota dauden edukiak bertaratutakoekin konpartituko dituzte. Dokumentu hauek jasotzen duten EH Bilduren egituraketa berria, ardura postuetarako hautagai izateko prozedurak, hautagaiak abalatzeko moduak, prozesuaren egutegia etab. izango dira hizpide, ordu bete iraungo duen aurkezpen saio honetan.

Aurkezpen Foro Irekiko deialdi-kartela

- Amasa Villabonako EH Bilduren HERRI-AFARIA: Maiatzaren 26an 21:00ean Villabonako Irrintzi elkartean

Herri-Afari honen helburua EH Bildurekin bat egiten duten herritarrak bildu, eta giro atseginean elkarrekin egotea, hitz egitea, eztabaidatzea eta azken finean ondo pasatzea da. Afari honetarako izena emateko, bidali WhatsApp mezu bat edo deitu 688 729 069 telefono zenbakira. Edo Iratzar tabernan egongo den zerrendan apuntatu. Prezioa: 15 euro eta langabe edo ikasleek 10 euro. 

Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioak datorren abenduaren 27an onartuko du Zubietako erraustegia eta gainontzeko instalakuntzak eraikitzeko esleipen proposamena. Eraikuntza eta esplotazio kontratu honen esleipenak eta orohar Zubietako erraustegiak herritar askoren desadostasuna eta kezka zabaldu ditu era honetako proiektuak dituen osasun, ingurugiro eta ekonomi arloko inplikazioengatik.

Gaurkoan, horiez gain, esleipen hau bai ala bai burutzeko presak eta egoskortasun politikoak horrelako proiektu batek behar dituen prozedura administratibo eta juridikoak ez dituela errespetatzen salatu nahi dugu, honoko argudioetan oinarrituz.

Lehenik eta behin proiektuari argi berdea emateko Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailak 2016ko apirilaren 11an emandako ebazpena deuseza da. Argudio juridikoa oso sinplea da: ez dago aldatu (modifikatu) daitekeen Ingurumen Baimenik indarrean. Izan ere 2015eko martxoaren 31an GHK-k akordio bidez uko egiten dio Ingurumen Baimen Bateratuari eta Ingurumen-Inpaktu-Adierazpenari. Erabakia 2015eko apirilaren 15ean jaso zuen Eusko Jaurlaritzak eta beraz, jakinaren gainean da.

Bigarrenik: 2016ko martxoan luzapen bat ematen zaio 2010eko apirilaren 23an emandako erresoluzioari, baina erresoluzio honek argi uzten du gehienez 48 hilabeteko luzapena onartzen dela eta 2014ko apirilean luzapen bat eskatu eta hura onartu zenez, aurtengo martxoko luzapen honek 2010eko baimena urratuko luke.

Beraz, 2010eko apirilaren 23an onartu zen Ingurumen Baimen bateratua KADUKATUTA DAGO. Ezin da ez luzatu ezta moldatu ere.

Tartean, ingurumen inpaktuari dagozkion aldaketak egon dira (21/2013, Ingurumen inpaktua neurtzeko legea) eta 16/2002 Legeak ere aldaketak jasan ditu (RD 815/2013, 16/2002 Legearen erreglamendua onartzen duena). Aldaketa horiek 2010eko Ingurumen Baimen bateratua egungo gadakizun juridikoetara egokitu gabe egotea eragiten du eta ondorioz, GHKk erabili nahi duen baimen hau deuseza/nuloa da.

Deuseztasun kausez gain, deuseztagarritasun kausak ere egon daitezke:

- 2016ko Martxoak 7ko ebazpenak zeinak baimena luzatzen duen ez du kobertura urbanistikorik 16/2002 legeak galdatzen duen lez eta Ingurumen Sailak (gutxienez aurreko ekipoak) badaki irregulartasun hori badela.
- Bestetik 7/2008 Foru araua ere ez du betetzen Artzabalen aurreikusten zen zentroko 3 instalakuntzetatik bat ez baita egingo (eskoriak tratatzeko eta maduratzeko planta).Areago 201ko apirilaren 11ko ebazpenak kendu egin du 2010eko Baimen Bateratuak ezartzen zuen hobekuntza nabari hau, inongo argudiotan justifikatu gabe.
- Badira beste argudio juridikoak aspektu teknikoen inguruan.
Irregulartasun juridiko hauen aurrean Hernani, Usurbil eta Oiartzungo udalek helegiteak tarteratu zituzten Urriaren 31n eta une honetan epaitegietan daude, tramitera onartuak izan dira.

Egoera honen larritasuna ikusirik, EHBilduko legebiltzarkide taldeak egungo Ingurumen Sailburua den Iñaki Arriolari azalpenak eman ditzala eskatuko dio interpelazio baten bidez:

- Ea Ingurumen Baimen Bateratua deuseza izateko edo deuseztagarria izateko argudio juridiko sendoak mahai gainean dituela eta epaitegian tarteratuta daudela ba ote dakien.
- Ea egoera honen aurrean zer egin behar duen irregulartasunekin amaitzeko. Bereziki, ea abisu emango dion GHKri onartzear daukan esleipenak ez duela funtsezkoa den elementu bat betetzen: Ingurumen Baimen Bateratuarena alegia.

Zehazki Arriola Jaunari eta Eusko Jaurlaritzari eskatzen diogu Ingurumen Baimen bateratu gaurkotu eta Indarrean egongo den bat izan arte proiektua bertan behera gelditzeko agindu diezaiola GHKri.

GHK-k eta Aldundiak badakite esleipen honekin aurrera jotzeak ondorio juridikoak izan ditzakeela eta Eusko Jaurlaritzari ardura eskatzen diogu GHKko kontseilariei eta Diputatu Kontseiluari abisu eman diezaien irregulartasunak daudela, irregulartasun horiek Proiektua ezin exekutatzera eraman dezaketela eta administrazioaren erantzukizun patrimoniala egon daitekeela.

Erantzukizun hori, noski azkenean herritarrok ordaindu beharko dugu.

EH Bilduk batzarra egin zuen pasa den asteartean Donostiako Kutxaespazioan. Bertan 350tik gora militante elkartu ziren eta, besteak beste EH Bildu aro berrira eramango duen prozesu eratzailea abian jartzeko Araudia onartu zuten. Prozesu eratzailea ekainaren 17an egingo den Kongresuarekin amaituko da. Aurretik, Kongresura eramango diren dokumentuak eztabaidatzeko aukera izango da herri ezberdinetan egingo diren foroetan.

Donostiako batzarreko mahairen irudia

Era horretara, EH Bildu nolakoa izango den erabakitzeko aukera izango dute EH Bildurekin bat egiten duten herritar guztiek. Hala, Zuzendaritzako izenak proposatu eta bozkatu ahal izango dituzte eta Eztabaidarako dokumentuari ekarpenak egin ahal izango dizkiote. EH Bilduren prozesu eratzailean parte hartzeko, kongresua.ehbildu.eus webgunean izena eman beharko da.

Tolosaldean maiatzaren 2an izango dugu EH Bilduren prozesu eratzailea azaltzeko Aurkezpen Foro irekia; 19:30etan Tolosako Kultur etxean dugu zita eta Juan Karlos Izagirre eta Rebeka Ubera izango dira Aurkezpen hau egingo duten EH Bilduko kideak.

Estatuen blokeo estrategiaren aurrean gizarte zibila izan behar da protagonista bake eta konponbideari atea irekitzeko.

Arnaldo Otegik bi estatuen estrategia errepresiboa integral baten baitan kokatu du sarekada, Euskal Herrian bake eskenatokiak lehertzeko helburuarekin.

“Oraingo honetan gizarte sektore zabalen aurkako operazioa egin dute eta bi estatuen blokeo nahia agerian geratu da operatibo honekin. Berez, herri honen, gizarte honen, aurkako operazio larria izan da” esan du Otegik.

“Estatuen blokeo estrategiaren aurrean, gizarte zibilak arduraz jokatzea erabaki du konponbideari eta bakeari bidea irekitzeko. Armagabetze prozesua bideratzeko eta egiaztatzeko erabakia hartu du. Baina borondate eta asmo horri bizkarra emanez, bi estatuek hori galarazi nahi izan dute” jarraitu du EH Bilduko bozeramaleak.

Atzo Baionan gertatu zena aipatuz, eta Ipar Euskal Herrian lortu den batasun politiko eta soziala azpimarratuz, blokeoa gainditzeko kalera ateratzeko beharra planteatu du. “Kaleak aldarriz betez, kaleak bete behar dira bakea eta bake eskenatokiak defendatzeko” jarraitu du Otegik.

“Estatu espainolak eta frantsesak "garaile-garaitu" eskeman kokatu nahi dute bere estrategia. Horren ondotik ezarri du erabateko blokeoa eta horren ondorioz iristen da horrelako egoera absurdo batera: orain 5 urte armak behin betiko utzi dituen erakunde baten armagabetzea gauzatzen ari ziren pertsona ezagunen aurka jotzen dute, aurretik nazioarteko ikuskarien aurka egin zuten bezala” salatu du Arnaldo Otegik.

Bukatzeko, ausardiz eta arduraosoz jokatzeko unea dela azpimarratu du bozeramaleak, eta atxilotutakoen konpromisoa goraipatuz blokeo egoera gainditzeko filosofia eta ereedu hori jaraitzeko deia egin du. “Gizarte zibila, euskal herritar oro norabide hortan kokatu behar dugu, soluziobide osoak lortze bidean ezinbesteko konpromiso eta sujetu bilakatuz.”

Pasa den asteburua benetan historikoa izan zen Euskal Herrian, ekinbide armatua uzteko erabakia artu eta bost urtera, ETA erakundearen aldebakarreko armagabetze osoa gauzatu baitzen. Ostiralean ezagutarazi zen albiste garrantzitsuena, BBC komunikabide britainiarrera igorritako oharraren bidez, dagoeneko erakunde armagabea zela eta armak gizarte zibileko hainbat pertsonaren esku utziak zituela iragarri baitzuen ETA erakunde armatuak.

ETAk argitaratutako oharra

Albisteak berehala erreakzio soka luzea ekarri zuen, alderdi politiko ezberdinek beren balorazioa egin zutelarik. EH Bilduk albiste pozgarritzat hartu zuen berria, Arnaldo Otegiren esanetan pausu garrantzitsua eman zen, historikoa. 

Larunbat goizean Baionan ezagutu genituen armagabetzearen zehetasun guztiak: guztira zortzi armategi, 120 arma, 3 tona leherkari, munizio eta detonatzaile kopuru handi batek osatzen dute entregatutako armamentua. Armak uzteko prozedura benetan berritzailea eta mundu osoan bakarra izan zen, izan ere, gizarte zibileko 172 lagunek zaindu zituzten ETAk jakinarazitako leku horiek Frantziako Polizia iritsi bitartean. Euskal Elkargoko presidenteak Baionako udaletxean eman zien informazioa nazioarteko egiaztatzaileei, besteak beste, Harold Good eta Matteo Zuppi lekuko zirela. Euskal Herriko eta nazioarteko ordezkaritza zabala elkartu zen Baionako udalean, alderdi politikoak, sindikatuak, gizarte eragileak, kultura munduko pertsonaia ezagunak... baina Iñigo Urkullu EAEko lehendakariak eta Uxue Barkos Nafarroako presidenteak bertan ez egotea erabaki zuten, bere garaian Aieteko konferentzia historikoan Patxi Lopez orduko lehendakariak egindakoa errepikatuz. 

Udaleko ekitaldi solemnearen ondoren, armagabetzearen aldeko ekitaldi erraldoia antolatu zen Paul Bert plazan eta milaka herritar (25.000 inguru) gerturatu ziren egun garrantzitsu honetan presente egoteko asmoz. Mundu osotik etorritako komunikabideek bertatik bertara jarraitu zuten ekitaldia eta lau hizkuntzatan egin ziren adierazpenak. 

Baionako Paul Bert plaza jendez gainezka

Ekitaldian zehar hainbat hizlarik parte hartu zuten, "bakearen artisauak", agintari politikoak, kazetariak... denek bertaratutakoen txaloak jaso zituzten eta tarteka euskal presoen eskubideen eta independentziaren aldeko ohiuak entzun ziren. Larunbatekoa bai, egun historikoa izan zen.

EH Bilduk oso positiboki balortzen du pasa den asteburuan gertatutako guztia.

Gipuzkoako Batzar Nagusiek atzera bota dute gaur EH Bilduk Foru Gobernuaren 2017ko Aurrekontu Proiektuari aurkeztutako Osoko Zuzenketa. Xabier Olanoren hitzetan, “Gipuzkoan behar handiak daude, bereziki enplegu duinari eta gizarte politikei dagokienean, eta gipuzkoarren beharrak asetzeko tresna eraginkorra izan beharko lukeen Aurrekontu Proiektuak ez ditu konpontzen herritarron arazo larrienak. Ezta urrunetik ere”. Koalizioak proiektua hobetzeko borondatea adierazi arren, EAJ-PSEren erantzuna ezezkoa izan da, ez baitago prest murrizketa sozialak bertan behera uzteko; ez enplegu duina sustatzeko, ezta zerga-erreforma progresiboa egiteko. Aldiz, Foru Gobernuak PPrekin adostu omen ditu 17 zuzenketa. “Eskuin espainolak eta eskuin abertzaleak interes berdinak defendatzen dituzte”, adierazi du Xabier Olanok.

Xabier Olano, EH Bilduren osoko zuzenketa aurkezten Batzar Nagusietan

2017ko Aurrekontuek argi uzten dute Gizarte Politika ez dela lehentasuna Foru Gobernuarentzat. Hala izan balitz Departamentu horren pisu erlatiboa ez litzateke bigarren urtez jarraian gutxituko (%48tik gora mantendu zen aurreko legealdian. 2017an, aldiz, %46,6ra jaitsiko da). “Gero eta zaharragoa den jendartean eta gauden krisi garaian, dugunari eustea ez da nahikoa, ongizate sistema gero eta indartsuagoa behar dugu gipuzkoarron beharrei aurre egiteko”, azpimarratu du Xabier Olanok.

Bestetik, ekonomia sustatuz enplegu duina sortzeko ahalegina oso motz gelditzen da (% 0,41 gutxitzen da Ekonomia Sustapenerako Departamentuaren aurrekontua). Gainera, proiektuak ez dio erantzuten ehun produktiboak dituen arazo estrukturalei. Enplegua mantentzen duten enpresa txiki eta ertainek dituzten zailtasunak ez dira behar bezala kontuan hartzen. Tokiko garapenaren aldeko apustu sendorik ez da egiten. Eta ekintzailetza ez da behar bezala sustatzen.

Eredu fiskalari dagokionez, Xabier Olanok ohartarazi du desoreka handiak agertzen dituela Foru Gobernuaren proiektuak: “Desoreka larria ez da egun batetik bestera gertatzen. Azken 16 urteetako zerga-bilketa datuak oso kezkagarriak dira Gipuzkoan. Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren bilketa garbia azken 16 urtetan % 184 igo da. Aldiz, Sozietateen zergak kontrako norabidea erakutsiko digu: Erdira jaitsi da azken 10 urteetan (% 57,5 -) eta azken 16 urteetako diru bilketarik baxuena izango du aurten. Eboluzio hau ez da kasualitatea. Zerga araudiak eskuzabaltasunez jasotzen ditu ordainketari ihes egiteko aukera ugariak”.

Beraz, EAJk PSE eta PPrekin onartuko ditu inolako aurrera urratsik ekarriko ez dituzten Aurrekontuak. EH Bilduk, aldiz, aurrera jarraituko du aurkeztutako proposamenekin, eskatuz, besteak beste, zerga erreforma progresiboa; 13 milioi gehiago bideratzea gizarte zerbitzuetara; 6,8 milioi gehitzea enplegua mantentzen duten enpresa txiki eta ertainentzako programa bereziak egiteko eta tokiko garapena sustatzeko.

EH Bildu osatzen duten alderdiek (Alternatiba, Aralar, Eusko Alkartasuna eta Sortu) ekitaldia egin zuten pasa den larunbatean, Iruñeko Baluarten. EH Bilduren etorkizunari buruzko konpromiso historikoa sinatu zuten bertan alderdietako ordezkariek, Oskar Matutek, Rebeka Uberak, Pello Urizarrek eta Arnaldo Otegik.

Maddalen Iriarteren hitz hartzea Baluarteko ekitaldian

Sinatutako agiria:

"EH Bilduk ordezkatzen duen kultura eta alderdi politiko desberdinen arteko ekintza-batasuna oso gertakari garrantzitsua izan da gure herrian, eta era berean Euskal Herri burujabea, justua eta baketsua lortu nahi duten pertsona guztien eskutan dagoen tresna eraginkorra izan da.
Egindako ibilbidearen balantzea erabat positiboa da. Hutsegite politikoak egin ditugula eta koalizioaren barne-kudeaketan akats nabarmenak izan ditugula inola ere ahaztu gabe, azkenaldian gure herriko gertakari politiko nagusietan lehen mailako eragile izan gara. Gertakari horiek garai politiko berri bat ireki dute, eta erabateko burujabetasunaren, justizia sozialaren eta bakearen bidean aurrerantz jarraitzeko baldintzak sortu dituzte.
Zailtasunak izan arren aberasgarria izan den bidea egin ondoren, honaino iritsi gara. Bide horrek ikasteko, hobetzeko, eboluzionatzeko eta heldutasuna lortzeko aukera eman digu. Orain, bost urteko ibilbidea egin ondoren, EH Bildu berritzeko eta partizipatiboagoa, irekiagoa eta inklusiboagoa izateko akordioa ahalbidetu zuten oinarriak berritzeko garaia iritsi zaigu. Beraz, alderdi subiranista eta aurrerakoien aliantza politiko-instituzionala berriz definitzeko eta, ondorioz, indartzeko garaia da. Aliantza horrek erabakitzeko eskubidea baliatzeko aukeraren alde egiten du, eta behetik eta ezkerretik eraikuntza nazionala eta gizarte-eraldaketa lortzeko formula eta pertsona guztien eskubide sozialak, ekonomikoak, politikoak, kulturalak eta hizkuntzari lotutakoak bermatzeko tresna izango da.
Ziur gaude euskal herritarren gehiengoa datorrela bat helburu horiekin eta herrialde aske, justu eta demokratikoa eraikitzeko asmoarekin. Proiektu horren garapenean alderdi aktibo izan nahi duten milaka pertsona horiei parte hartzeko gune eta era berriak eskaintzeko garaia dugu.
Gaur egun, EH Bildu, koalizioa sortu zuten eta osatzen duten alderdiez bestelako espazio politiko gisa sendotu da, eta alderdi horien batura baino gauza zabalagoa da. Horregatik, jauzia egin nahi dugu eta lau indar politikoren koalizioa izatetik ideia eta proiektu berriak eta alderdi jakin bati lotuta egon behar izango ez dutenak ekarriko dituzten pertsona eta sektore independenteak ere barnean hartzen dituen subjektu politikoa izatera igaro nahi dugu. Ez dugu galdetu nahi gutariko bakoitza nondik gatozen, baizik eta denok elkarrekin nora joan nahi dugun.
Bestalde, hala gatazka konpontzeko prozesuan izandako aurrerapenek, estatu espainiarraren eta frantsesaren jarrera obstrukzionista eta saboteatzailea izan den arren, nola Eskozian eta Katalunian dagoen subiranotasun-boladak, gure herriari beste aukera-leiho bat zabaltzen diote, eta hori erabat aprobetxatu nahi dugu.
Horrek guztiak kontratu berria egin beharra dakar, EH Bilduren egitura eta funtzionamendua nahiz praxis politikoa errealitate berrira egokitzeko aukera emango duena. Horregatik, lau alderdi sortzaileek beste konpromiso batzuk hartuko ditugu euskal herritarren, gure gizarte-oinarriaren eta gure militanteen aurrean, Euskal Herria Bildu berria eratzeko prozesua hasteko apustua eginez.

Zehazki, Euskal Herria Bildu osatzen dugun lau alderdi politikoek honako bi konpromiso hauek hartzen ditugu:

• Alderdi politikoen koalizio bat izatetik bere identitate eta militantzia propioa dituen eta irekia, inklusiboa, parte-hartzailea eta erabat demokratikoa den subjektu politiko bat izatera igarotzeko konpromisoa. Eta hori guztia alderdi politiko sortzaileen autonomia eta identitatea ezertan galarazi gabe, bakoitzak gure alderdien diskurtso, profil eta espazioei eusten diegulako, gure ustez horrek guztiak Euskal Herria Bilduk osatzen duen gune komuna indartzen baitu.

• Euskal Herrirako proposamen subiranista eta ezker eraldatzailekoa egunerako konpromisoa, eta horrek egungo egoeran zera dakar: eraldatzailea izango den eta euskal herritarrentzako estatu propioa eta sozialki aurreratua eraikitzera orientatuko den prozesu subiranista diseinatzea eta, hala nahi duten indar politiko, sozial eta sindikal guztiekin batera, gidatzea.
Funtsezko eguna da gaur euskal ezkerraren subiranismorako. Gaur, gure herriarentzat eta bertako herritarrentzat nahi dugun etorkizun hobe hori, milaka herritarrekin batera, eraikiko duen Euskal Herria Bildu berri hori gauzatzeko prozesuari hasiera ematen diogu. Hemen eta orain, ateak zabaltzen dizkiogu fase berri bati; pertsona, ideia, nahi eta ilusio berriei. Hemen eta orain, ateak irekitzen dizkiogu Euskal Herria Bildu berriari."

Maddalen Iriartek adierazi duenez, “euskara euskal herritarron batasuna sinbolizatzen duen ikur nagusia izanik, Euskararen Eguna, abenduak 3, datarik egokiena da Euskadiren Eguna jai ofizial gisa ospatzeko”.

Pasa den legealdian egindako proposamenari berriz heldu eta Euskararen Eguna, bihar bertan ospatuko dena, alegia, Euskadiren Eguna izendatzea proposatu du EH Bilduk Legebiltzarrean. Maddalen Iriartek sinatutako lege proposamenak dioenez, “euskara da euskal herritar guzti-guztion ondare kultural nagusia, belaunaldiz belaunaldi jaso duguna, euskal herritar guzti-guztiok batzen gaituena eta herri gisa bereizten gaituena”. Hori horrela, euskara “euskal herritarron batasuna sinbolizatzen duen ikur nagusia” izanik, Iriartek uste du Euskararen Nazioarteko Eguna, abenduaren 3an ospatzen dena, datarik egokiena dela “Euskadiren Eguna jai ofizial gisa ospatzeko, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako herritarron batasuna eta kohesioa adierazteko”.

Maddalen Iriartek defendatu du EH Bilduren proposamena legebiltzarrean

EH Bilduko bozeramaileak gogora ekarri du “EAEk ez duela jai ofizial bat bere eguna ospatzeko orain arte zilegi diren ikuspegi eta iritzi politiko ezberdinek ezinezko egin dutelako Euskadiren Eguna izango dena adostea”. Hala ere, “horrek ez du esan nahi euskal jendartea bera zatiturik dagoenik” eta, hortaz, “euskal herritar guztien arteko integrazioa eta kohesioa indartze aldera, jendartean egon badagoen batasunak egutegian ere isla izan behar du. Gogoeta hori da EH Bilduren lege proposamenaren oinarrian dagoena, Euskararen Eguna, Euskadiren Eguna izendatuta, jai ofizial gisa ospatu dadin ondorio guztietarako, bai eta lanekoetarako ere”.

PNV-PP itunarekin euskal gizarte osoa galtzaile ateratzen da, uko egiten zaiolako enplegua, politika sozialak eta zerbitzu publikoak indartzeari. Urkulluk ezetz esan dio herri gisa aurrera egiteko EH Bilduren eskaintzari.

Pedro Azpiazu Ogasun sailburuarekin batzartu eta gero, Maddalen Iriarte EH Bilduko bozeramaileak gogor kritikatu du Urkullu lehendakariak eta EAJk Jaurlaritzaren aurrekontuak onartzeko PPren alde egin duten hautua. “Herri honen gehiengo sozial eta politikoarekin bat egiteko aukera izan dute, baina PPren alboan lerrokatzea erabaki dute, gehiengo sozialari bizkarra emanda. Herri honen izaera bera ukatzen duen eta gizartean arbuio handiena eragiten duen alderdia hautatu dute, eta susmoa dugu negoziazio horiek beste mahai paralelo batean egin direla, Rajoyk berak nolabait aitortu duenez. Urkulluk eta EAJk herri akordioak bila zitzaketen, herri gisa arlo guztietan aurrera egiteko, gehiengo sozial eta politikoaren aldarrikapenekin bat eginez, baina, horren ordez, PP eta PSE aukeratu dituzte bidaide, murrizketen erakusle nagusiak, alegia”.

Leire Pinedo, Maddalen Iriarte eta Iker Casanova EH Bilduko legebiltzarkideak gaurko agerraldian 

Iriartek ohartarazi duenez, “galtzaile ateratzen dena gizartea bera da, Urkulluk eta EAJk uko egin diotelako enplegua, politika sozialak eta zerbitzu publikoak indartzea ahalbidetuko zuten aurrekontuak adosteari”. Iriarterekin batera, Miren Larrionek, Leire Pinedok eta Iker Casanovak ere parte hartu dute bileran, Lakuan, eta bertan berretsi dute EH Bilduk arduraz jokatu duela eta proposamen egingarria ipini duela Jaurlaritzaren mahai gainean, aurrekontuek behar dituzten gutxieneko zuzenketak eskatuz. Hala, gutxienez 164 milioi euro lehentasunezko arloetara bideratzea proposatu du, enplegua, hezkuntza, osasuna, pentsioak eta babes soziala indartzeko.

Jaurlaritzaren erantzuna, hala ere, eskasa baino eskasagoa izan da. Iriarteren irudiko, “Gobernua arduragabekeriaz jokatu du eta inoiz ez du EH Bildurekin adostasun batera iristeko benetako asmorik izan. Ondorio horretara iritsi behar dugu derrigorrez ikusita bere eskaintza 25 milioikoa bakarrik izan dela, aurrekontuen %0,2, alegia, eta zerga erreformari seriotasunez heltzeko inolako konpromiso sendorik hartu gabe, gainera”. Bozeramailearen hitzetan, “Jaurlaritzak txeke zuria nahi zuen, baina EH Bilduk ez du horrelakorik egingo, gure lehentasuna jendearen ongizatea delako”.

Errauste plantarik nahi duten edo ez galdetuz, herri galdeketa egin dute pasa den asteburuan Usurbilen eta Zubietan. Emaitza argia izan da, botoa eman dutenen %97,9ak ezetz erantzun du.
%43,6k hartu zuen parte Usurbilen, 2.318 lagunek; eta %64,7k Zubietan, 244 herritarrek. Eta argi hitz egin dute: ez dute nahi errausketa plantarik eraikitzerik. Eta ez beraien herrian bakarrik, orohar baizik. Izan ere, galdeketak eraikuntzagatik galdetzen zuten orokorrean, eta ez beren bizitokien inguruetan eraikitzeaz. Honela zen galdera: "Erraustegia egitea nahi al duzu ala ez?". Eta erantzuna garbia izan da: Usurbilen %97,9ak ezetz esan du, eta Zubietan %99,5ek.

Usurbilko galdeketaren irudia

Datua kontuan hartuta, Gipuzkoako Foru Aldundiarekin bilera egin nahi du galdeketak antolatu duen Erraustegia Erabakia plataformak. Emaitzarekin oso pozik agertu dira plataformako kideak, eta instituzioek kontutan hartu beharko lituzketela uste dute. Horretarako bilera gaur bertan eskatuko dutela iragarri zuten atzo.

Herri ekimenez antolatu zuten galdeketa, eta egin ahal izateko sinadura bilketa ere egin zuten.

Amasa Villabonako EH Bildutik, lehenik eta behin Usurbil eta Zubietako herriak zoriondu nahi ditugu egin duten ariketa demokratiko eredugarriagatik eta Erraustegia Erabakia plataformari ere gure zorionik beroena helarazi nahi diogu, antolatutako herri galdeketa hauek izan duten arrakastagatik. Oso argi geratu da Usurbil eta Zubietako herritarren gehiengoak ezetz esaten diotela erraustegiari, eta gainera azpimarratu nahi dugu herritarrek ez dutela erraustegia ez Zubietan eta ezta beste inon ere eraikitzerik nahi. Honek, EAJ eta PSEk zuzendutako Gipuzkoako Foru Aldundiari galdera argi bat egitera bultzatzen gaitu: Erraustegia eraikitzea ez al da inposaketa?

Amasa Villabonan, EAJk behin eta berriz erabili izan du inposaketaren argudioa, pasa den legealdian EH Bilduko udal gobernuak ezarritako Atez Ateko hondakin bilketa sistemaren kontra, eta atez atekoaren kontrakoek egindako galdeketa politikoki erabili zuten inposaketaren ideia zabaltzeko. Amasa Villabonako EH Bildu koalizioak autokritika ariketa sakon eta zintzoa egin zuen, eta atez atekoaren ezarpenean egindako akatsak onartu eta aitortu zituen. Herritar kopuru esanguratsu batek egindako eskaerari muzin egin zitzaion eta horregatik amasa-billabonatar askok inposaketa izan zela ondorioztatu zuten. Hori horrela izanda, Zubietan herritarren gehiengoaren iritzi eta erabakiaren kontra, erraustegi planta eraikitzea ez al da inposaketa? Gure ustez argi dago baietz. Gipuzkoak ez du erraustegirik behar eta gainera herritarrek ez dute nahi. Asko izan dira azken hilabeteetan erraustegia eraikitzearen kontra garatutako ekimenak: Erraustegiak herritarren osasunean izan ditzakeen ondorio kaltegarriak salatzeko sortu diren mediku taldeak, beren seme alaben osasunak arduratuta ehunka gurasok sortu duten GuraSOS plataformaren ekimenak, erraustegiaren aurkako mugimenduak egindako dozenaka mobilizazio, Gipuzkoa Zutik bezalako fenomenoen sorrera, akanpadak, giza-kate jendetsuak... Guzti honi ez al zaio kasurik ere egin behar? hondakinen kudeaketan, EAJ eta PSEk herritarren hitza kontuan izan behar zela aldarrikatzen zuten Gipuzkoako Aldundian EH Bilduk gobernatzen zuenean, eta orain zer? EH Bilduk Aldunditik egindako planak inposaketa ziren, eta orain berriz "kudeaketa" hutsa? Herri galdeketak EAJ eta PSEri interesatzen zaienean soilik errespetatu behar al dira? 

EAJ eta PSEri herritarren hitza kontuan har dezatela exijitzen diegu. Zubietako erraustegiaren proiektua momentuz behintzat bertan behera utzi, eta Gipuzkoa osoan eztabaida publiko eta zabal bat abiatzea eskatzen dugu. Hondakinen kudeaketarena arazo teknikoa da neurri oso handi batean, eta interes politiko jakin batzuk direla medio, gaia politizatu eta aurkari politikoa higatzeko erabili izan da. Gure ustez, inora ez garamatzan liskar politiko-mediatiko honekin bukatu behar da, gaiari serioski helduz eta zentzuzko eztabaida bat garatuz. Gu konbentzituta gaude birziklatzean aurrera egiten dugun neurrian, Gipuzkoak ez duela erraustegirik beharko, eta hondakinen bestelako hainbat tratamendurekin arazoari irtenbide integral bat aurkitzea posible dela pentsatzen jarraitzen dugu.  

Analdo Otegi EH Bilduko bozeramaileak prentsaurrekoa eskeini zuen koalizio subiranistak datozen aste eta hilabeteetan Euskal Herrian egingo duen lanketa osoa aurkezteko. Otegik adierazi du EH Bildutik diagnostiko zehatz bat egiteko eta herri honek subirautza berreskuratzeko behar duena proposatzeko planteamendu irekia egingo duela.

Arnaldo Otegiren agerraldia Donostian. Iturria: ehbildu.eus 

EH Bilduk Euskal Herrian datozen hilabeteetan Kataluniaren antzeko prozesu subiranista bat hastea nahi luke, horretarako ordea, ezinbestekoa ikusten da diagnostiko erreal eta zabal bat egitea. Ondoren herri honek behar duena proposatzeko gonbitea luzatuko die EH Bilduk sindikatuei, feministei, ikasleei edota intelektualei. Betorik gabeko gonbidapena izango da, planteamendu ireki batetik egindakoa.

Otegik esan du saiatu beharra dagoela Espainiako Estatuarekin akordioa lortzen, baina ohartarazi du aukera denak ezin direla horretara mugatu, estatua ez delako bere kabuz demokratizatuko. Interesa dutenekin, prozesu subiranista-independentista bat eraikitzen hasi behar da, eta aldebakarrekoa izan beharko da.

Kataluniaren eta Espainiaren artean aurki talka bat gertatuko dela aurreikusten du EH Bilduk, eta katalanekiko elkartasun eraginkorrena Euskal Herrian ere prozesu subiranista bat martxan jartzea dela argi du koalizio subiranistak.

EH Bilduk EAEko eta Nafarroako autogobernu batzordeetan parte hartuko du, beti ere eztabaida hori lau hormen artean itxita utzi gabe. Herritarren eta eragileen parte hartzea sustatu behar da herri honetan behetik gorako pozesu herritar, anitz eta zabala eratu eta martxan jarriko bada.

EH Bilduren ustez, EAJk eta PSEk sinatutako Gobernu ituna oztopo bat da Gipuzkoarentzat, lurraldeak aurrera egitea eragotzi egiten duelako. Gipuzkoako Batzar Nagusietan adibide argia ikusi da gaur Politika Orokorreko Osoko Bilkuran, Gobernuak akordio gutxi batzuk sinatu ditu oposizioarekin bai, baina ez da ausartu jauzi garrantzitsuak ematera sakoneko gaietan, adibidez, bizikidetzan, burujabetzan eta justizia sozialean. “Askoz aurrera pauso handiagoak eman zitezkeen, baina EAJk eta PSEk ez dute nahi izan, eta rodillo oso gogorra aplikatu dute. Horregatik, gure sentsazioa gazi-gozoa da”, esan du EH Bilduko bozeramaile Xabier Olanok.

Gipuzkoako EH Bildu taldeak 61 mozio aurkeztu ditu bilkuran. Horietatik, 11 onartu dira beste taldeen babesarekin, eta beste 6 aurrera atera dira beste taldeekin erdibideko akordioetara iritsi ondoren. Adibidez, indarkeria matxistari aurre egiteko plan bat onartu da, Gizarte Zerbitzuen Mapak aurreikusten dituen lehentasunezko plaza berriak irekitzea eta esku hartze sozialeko lan hitzarmena desblokeatzeko konpromisoa. Era berean, Udal zergak ikuskatzeko aukera publikoa eskaintzea erabaki da EH Bilduren ekimenez. Lortu diren adostasunak garrantzitsuak izan arren, Xabier Olanok akordio zabaletarako marko eta zutabe diren hiru proposamen azpimarratu ditu: Bizikidetzarako akordioak sustatzeko mozioa, erabakitze eskubidearen aldeko mozioa eta Gipuzkoa murrizketa sozialik gabeko lurraldea izan dadin akordio zabal bat sustatzeari buruzko mozioa.

“Gipuzkoako herritarren gehiengoa ordezkari politikoen herri akordio zabalak eskatzen ari dira herri honek aurrera egin dezan arlo nazionalean eta sozialean. Tamalez, EAJ-PSEren gobernuak ez du pauso handirik eman nahi izan aurrera egiteko”, esan du EH Bilduko bozeramaileak.

Adibide bezala, Xabier Olanok azpimarratu du EAJk ez duela babestu nahi izan burujabetzaren aldeko mozio bat, non Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatzen zitzaion “erabakitze eskubidearen aldeko dinamika guztiak babes eta lagun ditzala, eta Gure Esku Dagok abiatutako dinamika zoriontzeaz gainera, lankidetzan eta elkarlanean aritzea”.